آلما حسني

بازي درماني يك مداخله موثر و مناسب براي درمان و شناسايي اختلالات كودك و درمان آن مي باشد علاوه بر اين بازي درماني به تخليه انرژي كودك و افزايش آرامش او كمك مي كند. در اين مقاله به بازي درماني براي كمك به بروز احساسات كودكان مي پردازيم.

برنامه نمايش تلويزيوني

مقدمه

بيش تر كودكان از بيان و بروز احساسات خود در مورد مسائل و موضوعات ناراحت كننده و تلخ خودداري مي كنند علاوه بر اين اين كودكان در برابر درمان نيز مقاومت مي ورزند و اعتمادي به بزرگسالان ندارند. اين موضوع مي توان درمان آن ها را بسيار مشكل سازد بنابراين معمولا والدين و معلمان در اين شرايط به دنبال راهي براي بهبود شرايط مي گردند.

نكته جالب توجه اين است كه اين كودكان به بازي درماني به طور مثبتي پاسخ مي دهند. اين تكنيك كه در ادامه به طور كامل توضيح داده مي شود  كودكان آسيب ديده را به طور جالبي سرگرم مي كند و به آن ها كمك مي كند تا بهتر احساسات خود را بيان كنند.

به خاطر داشته باشيد كه تكنيك برنامه نمايش تلويزيوني جزو تكنيك هاي داستان گويي است كه موارد ديگر آن در مقالات ديگر ذكر شده است.

بررسي

با استفاده از تكنيك هايي كه فاصله عاطفي ايجاد مي كند مي توان ماهيت تهديدآميز اتفاقات آسيب زا را كاهش داد. تكنيكي كه در اين بخش گفته مي شود براي كودكان بسيار مناسب است زيرا كودكان به راحتي با تلويزيون و برنامه هاي آن ارتباط برقرار مي كنند و اين امر باعث مي شود تا كودكان بهتر با بزرگسالان ارتباط برقرار كنند.

وسايل مورد نياز:

• برگه هايي كه در آن طرح تلويزيون كشيده شده باشند. 
• ماژيك و خودكار و وسايل نقاشي

فعاليت

در ابتدا درمانگر بايد صفحاتي را براي داستان آماده كند اين كار را مي توان با كامپيوتر يا دست ساز انجام داد. دور اين كاغذها بايد يك تلويزيون رسم شود(يك مستطيل با يك دايره كوچك كه شبيه شكل تلويزيون شود)

سپس درمانگر بايد چند برگه و قلم و ماژيك به كودكان بدهد و به كودك توضيح دهد كه كودك بايد روي كاغذ داستاني بنويسيد. در ابتدا بايد نام برنامه تلويزيوني مشخص شود. درمانگر بايد از كودكان بخواهد تا جاي خالي را پر كنند، "برنامه..." بسياري از كودكان نام خود را انتخاب مي كنند مثلا برنامه سارا يا برنامه محمد. بسياري هم ممكن است يك نام خيالي يا نامي كه در جايي شنيده اند را انتخاب كنند.

عنوان برنامه بايد همراه با يك نقاشي در صفحه اول كشيده شود. سپس كودك بايد شروع به ساختن داستان كند درمانگر نيز مي تواند او را در اين راه هدايت كند مثلا خود درمانگر هم مي تواند صفحاتي را پر كند و آن را نشان آن ها بدهد مثلا مي تواند براي برگه دوم بنويسيد" سلام بر همگي به برنامه سارا خوش آمده ايد امروز قرار است...." و كودك بايد جاي خالي را پر كند. درمانگر نبايد بيش از اندازه كودك را رهنمايي كند و بايد به كودك اجازه دهد تا خود جاهاي خالي را پر كند و با اين كار احساسات خود را نشان دهد.

كودكان اين توانايي را دارند تا داستان هايي در مورد خودشان بسازند و درمانگر هم مي تواند با پرسيدن سوالاتي مانند "خوب بعدش چه شد؟ چطوري تمام ميشه" باعث شوند تا كودك بيش تر داستان خود را ادامه دهد.

در جلسات ديگر درمانگر مي تواند يك ايده براي داستان بيان كند مثلا بگويد " امروز بيايد يه داستان در مورد مدرسه بنويسيم" اين كار كمك مي كند تا كودك بر روي يك موضوع متمركز شود و احساسات خود را در مورد آن بيان كند.

برخي از كودكان يا نوجوانان در نوشتن يا خواندن مشكل دارند درمانگر بايد طوري جلسه را اداره كند كه دچار اضطراب و نگراني نشوند. برخي از كودكاني كه در برابر ابراز احساسات مقاومت مي كنند به شيوه اول كه پركردن جاي خالي بود بهتر واكنش نشان مي دهند. موضوعي كه درمانگر انتخاب مي كند بايد متناسب با مشكلات كودك باشد ولي لازم نيست به صورت خيلي مستقيم به آن پرداخته شود اين كار مي تواند كودك را مضطرب يا عصبي كند.

بياييد با ذكر يك مثال بهتر اين تكنيك را توضيح دهيم.

سارا تنها 12 سال دارد و در مدرسه مورد تهديد قرار مي گيرد ولي نگراني هاي خود را در خانه عنوان نمي كند.

برگه داستاني اول: برنامه سارا

برگه داستاني دوم: خانم ها و آقايان به برنامه سارا خوش آمديد در اين جلسه سارا به سياره اي ديگر سفر مي كند و با موجوداتي قوي و خشن روبرو مي شود.

برگه داستاني سوم: افراد غريبه او را اذيت مي كنند و سارا احساس بدبختي و نااميدي پيدا مي كند.

برگه داستاني چهارم: سارا آرزو مي كند كه كاش مي توانست غريبه ها را از بين ببرد و پيروز شود ولي او از آن ها مي ترسيد.

برگه داستاني پنجم: به مرور با بعضي از غريبه ها دوست مي شود و سارا غريبه هاي بد را به سياره ديگري فرستاد.

با پايان داستان درمانگر بايد به جاي تمركز بر پاسخ عاطفي كودك به داستان به تفسير داستان بپردازد. مي توان اين داستان را اجرا كرد يا نوار ويدئويي از آن تهيه كرد تا كودك علاقه بيش تري به آن پيدا كند.

كاربرد

تكنيك" برنامه تلويزيوني" براي كودكان خردسال و نوجوانان مناسب است. اين تكنيك نسبت به ديگر تكنيك ها بيش تر نوجوانان را جذب مي كند زيرا بقيه تكنيك ها براي آن ها بچگانه به نظر مي آيد. همان طور كه گفته شد اين برنامه ارزشمند به طور ويژه براي كودكاني مناسب است كه يك مشكل و حادثه بزرگ را پشت سر گذاشته اند و دوست ندارند در مورد آن با ديگران صحبت كنند. 

اين تكنيك باعث ايجاد فاصله عاطفي از مشكل مي شود و باعث مي شود كودك احساس راحتي پيدا كرده و به ديگران اعتماد كند. اگر اين تكنيك به طور درست انجام شود كودك علاقه دارد تا بار ديگر اين بازي را انجام دهد و برنامه مخصوص خود را داشته باشد بنابراين اين نقش درمانگر است كه كودك را به اين بازي علاقه مند كند.

تكنيك كيسه زباله

مقدمه

شايد شما هم با كودكاني مواجه شده باشيد كه به جاي برقراري ارتباط با ديگران (بزرگسالان يا كودكان) مشكلات و احساسات خود را مخفي مي كنند و از آشكار كردن مشكلشان مي ترسند و به وحشت مي افتند.

در اين حالت كودكان دچار مشكل ارتباطي و رهاسازي هيجانات خود مي شوند. والدين، اطرافيان و معلم آن ها ممكن است بارها از آن ها بپرسند كه مشكل او چيست ولي بيش تر اوقات كودكان پاسخ مي دهند كه "هيچي" 

در اينجا تكنيكي از دسته داستان گويي بيان شده است كه به كودك شما كمك مي كند تا احساسات خود را به شكل درست بروز دهد.

منطق

در درمان، تمركز و دقت كودك بر مشكلات و پيدا كردن راه درمان اهميت زيادي دارد. با اجراي اين تكنيك كودك مشكلاتي كه در خانه و مدرسه دارد را بر تكه اي كاغذ مي نويسند و سعي مي كند براي آن ها به دنبال راه حل بگردد. والدين نبايد در اين شرايط دخالت بكنند و بايد بگذارند تا كودك خود به تنهايي راه حل مشكلات خود را پيدا كند و احساس قدرت و كنترل بر مشكلات را پيدا كند.

در اين شرايط كودك در بيان مشكلات ناتوان است اما با افزايش قدرت حل مسئله مي تواند مشكل خود را ريشه كن كند.

منبع : بازي درماني براي كمك به بروز احساسات كودكان(2 بازي)